Leefomgeving en veiligheid

Hieronder vindt u het resultaat van het programma.

Toelichting

Thema I: leefomgeving

Bij leefomgeving staan 2 doelstellingen centraal:

• Met plezier gebruik kunnen maken van de openbare ruimte. En daar ook betrokken bij zijn.
• Een stad die kwalitatief goede en voldoende voorzieningen en groen biedt om te kunnen recreëren, ondernemen en te verplaatsen of verblijven.

Het jaar 2023 is het laatste jaar van de beheerperiode 2019-2023. In 2023 zijn de beheerplannen herzien voor de periode 2024-2027. Elk jaar worden de beheerplannen goed bekeken. Dit doen we met informatie uit de beheersystemen en visuele inspectie buiten. Sommige projecten kenden langere voorbereidings- of uitvoeringstijden.

Denk daarbij aan:

• langere levertijden,
• personeelscapaciteit of drukte bij uitvoerende partijen,
• langere doorlooptijd van vergunningaanvragen en bezwaren van inwoners,
• zeer lange doorlooptijden van vergunning-trajecten van nutsbedrijven waar wij van afhankelijk zijn,
• nieuwe kansen die zich voordoen, bijvoorbeeld werk met werk maken met nutsbedrijven of andere externe partijen (bijvoorbeeld Waterschap en Provincie).

Daarom is voor sommige projecten, die al voorbereid zijn, de uitvoering doorgeschoven naar 2024 of 2025.

Wat hebben wij bereikt?

Beheerplannen
We werken op basis van beheerplannen aan het onderhoud van de stad. Zo kunnen we kwalitatief goede voorzieningen realiseren, die voldoende mate beschikbaar zijn. Tegelijk met de aanwezige voorzieningen moeten die goed beheerd kunnen worden. In 2023 zijn beheerplannen voor de periode 2024-2027 opgesteld.

Het gaat dan om:

• Wegen
• Civiele kunstwerken
• Weg- en straatmeubilair
• Riolering en baggeren
• Openbaar groen
• Spelen en bewegen
• Verkeersregelinstallaties

In de paragraaf kapitaalgoederen kunt u aanvullende informatie vinden over de beheerplannen.

Assetmanagement
In 2023 is de Nota kapitaalgoederen vastgesteld. In deze nota schetsen wij een compleet toekomstperspectief van onze kapitaalgoederen voor de periode 2024 tot 2027. Ook kijken we vooruit naar de volgende beheerperiode op basis van de beheerplannen. De beheerplannen maken we volgens de principes van Asset Management.

Afval en grondstoffen
Het Grondstoffen inzamelplan Nieuwegein 2021-2024 is het kader waarbinnen het afvalbeleid wordt uitgevoerd. In 2023 hebben wij gewerkt aan deze doelen door inwoners te helpen en ze aan te moedigen hun afval te minderen. En hun afval beter te scheiden en zo het restafval te verminderen. Hierbij zetten we vooral in op het scheiden van GFT van restafval.
Fase 2 en 3 (Vreeswijk, Merwestein, Hoogzandveld, Zandveld (uitgezonderd Handelskade), Doorslag en Zuilenstein) van het grondstoffeninzamelplan (2021-2024) is uitgevoerd.

Riolering en waterhuishouding
In 2023 voerden wij de acties uit die zijn beschreven in het Gemeentelijk Rioleringsplan 2019-2023. Er zijn diverse reparaties aan het hoofdriool en de kolk- en huisaansluitleidingen uitgevoerd op basis van inspecties, hydraulische berekeningen en calamiteiten. Hier zijn verschillende technieken voor gebruikt. Er zijn ook verbeteringen doorgevoerd in de waterhuishouding door het verhogen van duikers in Fokkesteeg. Daarnaast zijn er diverse installaties gerenoveerd waaronder de installaties die zorgen voor de afvoer van afvalwater in Galecop West, Batau Zuid, Wijkersloot en Zandveld. In 2023 hebben wij het gemeentelijk rioleringsplan (GRP) 2024-2027 vastgesteld.

Groen
In 2023 hebben wij het omgevingsprogramma Natuur in de stad 2023-2033 opgesteld. In dit programma is ook het belang van inheemse soorten beschreven. Zo draagt het groen bij aan een verbetering van de biodiversiteit. Het groene geraamte (Natuurnetwerk Nieuwegein) speelt een grote rol in de robuust groene structuur in onze stad. Het omgevingsprogramma geeft aan welke meerjarige acties zorgen voor goede en voldoende duurzame openbaar groenvoorzieningen, die goed te beheren zijn.

Mobiliteit
De Mobiliteitsvisie Nieuwegein 2030 (2021-067) en het bijbehorende Mobiliteitsprogramma Nieuwegein 2030 (2021-386) zijn de kaders voor de mobiliteitsprojecten.
In 2023 hebben wij bijvoorbeeld verder gewerkt aan het ombouwen van bushaltes op wijkwegen. Denk aan:

• bussen halteren op de rijbaan,
• aanbieden deelfietsen bij grotere tramhaltes en
• aanwijzen locaties voor fietsstraten.

Dierenwelzijn
Bij dierenwelzijn gaat het om het stimuleren van het welzijn van in het wild levende dieren en huisdieren. Bij plaagdieren en andere overlastgevende dieren streven we naar een weinig belastende bestrijdingsmethode. In 2023 zijn wij gestart met een online dierenvoedselbank. Onder andere om de behoefte in Nieuwegein te meten. Maar ook om snel armlastige huishoudens te ondersteunen met een dierenvoedselpakket. De verzendkosten van de eerste driemaandelijkse voedselpakketten zijn voor rekening van de gemeente. De voedselpakketten zelf zijn gratis.

Spelen
De activiteiten op dit thema zorgen voor goede en voldoende speel-/sportvoorzieningen in de openbare ruimte, waarbij participatie een belangrijke rol speelt. Zo zijn er veel onderhoudswerkzaamheden verricht op veel locaties. Vanuit een integrale aanpak (groen, verharding, water, verkeer en parkeren) zijn ook twee locaties in de Driftenbuurt en de schoolpleinen van Vroonestein en Toonladder in Zuilenstein omgevormd tot uitdagende speelplekken. Ook het sportveld van de Willem Alexanderschool aan de Lupinestraat is vervangen.
Via een integrale aanpak met handhaving en jongerenwerk zijn Jongeren Ontmoetingsplekken uitgebreid op vier locaties:

• Park Oudegein,
• Park Kokkebogaard,
• in de A2-zone ter hoogte van Velduil
• en bij de Nedereindseweg ter hoogte van Sportzaal de Waterlelie.

Wegen en kunstwerken
In 2023 hebben we een aantal kleinschalige en grootschalige asfalteringswerkzaamheden uitgevoerd. Denk hierbij aan asfalteringswerkzaamheden van de Weg naar de Poort en de fietspaden en rijweg van Parkhout. Maar ook grootschalig asfaltonderhoud aan de gebiedsontsluitingswegen. In 2023 hebben we het groot onderhoud elementenverharding samengevoegd tot een totaalproject. En zijn we meteen doorgegaan met het aanpakken van een groot aantal buurten.
In 2023 hebben we een aantal kleine projecten opgepakt rond het verkleinen van het verhardingsareaal. De voorbereiding voor de integrale aanpak van de wortelopdruk is opgepakt. Met als resultaat een mooie samenwerking op Parkhout waar de wortelopdruk over het gehele fietspad is opgelost.

Openbare verlichting
Het beheer en onderhoud aan de bestaande openbare verlichting is in Nieuwegein geregeld via een beheercontract. Het huidige contract met de marktpartij loopt eind 2024 af. In 2023 zijn we gestart met het opstellen van een nieuw beheerplan voor de openbare verlichting.

Thema II Veiligheid

In 2023 is de geregistreerde criminaliteit met 9% gestegen (regionaal met 3%). De politie registreerde in 2023, 3411 delicten (3131 in 2022). Een opvallend grote stijging van 52% was te zien bij het aantal woninginbraken. Over het hele jaar gezien was er vooral tussen februari en april een piek in het aantal woninginbraken. Opvallende dalingen waren te zien bij cybercrime (-38%) en geweldsmisdrijven (-17%). Elk half jaar wordt de gemeenteraad geïnformeerd over het veiligheidsbeeld gebaseerd op de geregistreerde criminaliteit. De thema’s ondermijning, jonge aanwas en digitale veiligheid zijn lastiger in de criminaliteitscijfers terug te zien.

In 2023 is een nieuwe regionale veiligheidsstrategie (RVS) vastgesteld door het regionaal college (burgemeesters uit Midden-Nederland, eenheidschef politie en hoofdofficier). Als prioriteiten zijn benoemd: georganiseerde ondermijnende (drugs) criminaliteit, digitale veiligheid en cybercrime en maatschappelijke onrust. Nieuwegein kent een eigen Integraal Veiligheidsplan (IVP). Deze wordt in 2024 geschreven en sluit aan bij regionale prioriteiten.

Ondermijning
Het afgelopen jaar is de aanpak van georganiseerde ondermijnende criminaliteit versterkt. Door samen met partners:

• fraude,
• huisvesting van arbeidsmigranten,
• illegale prostitutie
• en het faciliteren van de drugscriminaliteit in de gemeente tegen te gaan.

Op basis van de signalen en gecombineerde controles zijn vergunningen ingetrokken, woningen en bedrijfspanden gesloten, bestuurlijke waarschuwingen en lasten afgegeven (sluiting/boete bij herhaling). De weerbaarheid van de gemeentelijke organisatie is verder versterkt met bijeenkomsten en trainingen. Er is een beleid mensenhandel vastgesteld, gericht op de aanpak van seksuele uitbuiting. En in samenwerking met Meld Misdaad Anoniem is in het tweede half jaar een campagne ingezet om vastgoedfraude tegen te gaan. We nemen deel aan het project Toekomstbestendige bedrijventerrein, vanuit de pijler weerbaarheid. Tijdens een ondernemersbijeenkomst is een eerste aanzet gemaakt om gezamenlijke initiatieven te ontwikkelen. In 2024 gaan we hiermee verder in samenwerking met partners als de SBBN (Stichting Beveiliging Bedrijfsterreinen Nieuwegein).

Aanpak jonge aanwas/doorgroeiers (preventie met gezag)
Het afgelopen jaar is er, samen met partners, verder gebouwd aan de Aanpak jonge aanwas/doorgroeiers. We zetten daar grote stappen. De aanvraag Preventie met Gezag is toegekend door het ministerie van Justitie en Veiligheid. Aan de gemeente Nieuwegein is een bedrag van €4,4 miljoen (voor 4 jaren) toegekend om de aanpak te versterken. Er is onder andere geïnvesteerd in:

• bewustwordings-sessies binnen het onderwijs en de sportverenigingen,
• het Signaalpunt ‘potentiële jonge aanwas’ (dat sinds de start van de pilot tot en met december 2023 80 signalen opleverde),
• inzet van Halt een dagdeel per week op het voortgezet onderwijs (Oosterlicht College en Cals College)
• implementatie van ‘Alleen jij bepaalt wie je bent’ op het Oosterlicht College
• AJB, een gedragsinterventie waarbij sport als uitgangspunt wordt gebruikt om jeugd weerbaarder te maken
• en in het creëren van draagvlak, samen met de drie Nieuwegeinse VO-scholen, voor het ontwikkelen van een gezamenlijk school- en veiligheidsplan.

(Publieks) communicatie
In 2023 hebben we gewerkt aan de hand van een communicatie jaarplanning veiligheid. Hiermee hebben we verspreid over het jaar campagnes ingezet voor de bewustwording, weerbaarheid en meldingsbereidheid van de inwoners. In 2023 is voor de tweede keer de Veiligheidsdag georganiseerd. Het doel van deze dag was inwoners op een laagdrempelige manier kennis te laten maken met de veiligheidspartners en een inkijkje te geven in hun werk. We kijken terug op een succesvolle dag met een goede opkomst aan bezoekers.
Daarnaast is communicatie ingezet op onderwerpen als: de Meld Misdaad Anoniem campagne (misbruik in vastgoed), een campagne rond Burgernet, de week van de veiligheid, cybercrime, woninginbraak in donkere dagen, autokraak, fietsendiefstal en woninginbraak tijdens de zomervakantie.

Digitale veiligheid
Via het regionaal overleg (politie Lekpoort) krijgen wij inzicht in de aangiften en zaken van politie op het thema digitale veiligheid. Dit gebruiken we om gericht doelgroepen aan te spreken en/of over trendontwikkelingen te communiceren. Daarnaast zetten we campagnes, gerichte communicatie en voorlichting per doelgroep in om de bewustwording te vergroten. Een aantal voorbeelden hiervan in 2023 zijn: de Hackshield campagne, toekomstbestendige bedrijventerreinen, voorlichtingsbijeenkomsten voor ouderen en de Cyber Security themamaand in oktober.

Radicalisering
In 2023 is met behulp van een fenomenenanalyse vastgesteld in welke mate er sprake is van (een voedingsbodem voor) radicalisering. Vervolgens is een actieplan radicalisering 2023 geschreven. Eén van de aanbevelingen uit dit actieplan is het opzetten van een bondgenotennetwerk. Dit hebben we eind 2023 opgepakt. De overige aanbevelingen uit het actieplan worden in 2024 doorontwikkeld.

Stand van zaken Nationale Programma Leefbaarheid en veiligheid
Op 21 december 2023 zetten de partners in de Nieuwegeinse aanpak Leefbaarheid en Veiligheid de volgende stap, door zich te verbinden aan de drie ambities van de aanpak.
De partners spraken af dat zij de komende 20 jaar samenwerken aan een betere toekomst voor de centrale wijken in Nieuwegein. Dit wordt gedaan vanuit het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid, waarvoor Nieuwegein onlangs voor de komende drie jaar ruim 5 miljoen euro van het Rijk heeft ontvangen. Het geld is bedoeld om in de centrale wijken te werken aan het bestrijden en voorkomen van armoede, het veilig en gezond opgroeien van kinderen en het verbeteren van de
leefomgeving in de wijken.

Fysieke veiligheid
De geplande fysieke controles op bedrijven hebben dit jaar plaatsgevonden, net zoals toezicht op de energiebesparingsplicht. In 2023 heeft de overdracht van asbesttaken aan de RUD plaatsgevonden en dit is gezamenlijk gemonitord.
In 2023 zijn er meerdere pilots uitgevoerd op het gebied van de Wet Kwaliteitsborging Bouw. De resultaten zijn regionaal en nationaal gedeeld met collega’s en VNG. Ook is er voorlichting geweest over de gevolgen van de wet voor ondernemers.
Er is meer ervaring opgedaan met het werken met BLVC-plannen in 2023. Meer eenvormigheid in het integraal kijken naar de situaties buiten (vooraf en tijdens ingrepen in de openbare en bebouwde omgeving) en de inschatting van risico's is tot stand gekomen. Dit zal op basis van ervaringen en evaluatie verder uitgebouwd worden in 2024.

Crisisbeheersing en Bevolkingszorg
Het afgelopen jaar heeft een regionale werkgroep (bestaande uit adviseurs crisisbeheersing van deelnemende gemeenten) gewerkt aan de doorontwikkeling bevolkingszorg als onderdeel van de gemeentelijke crisisbeheersing. Binnen de kaders van het nieuwe model regionale bevolkingszorg wordt gewerkt aan het uitwerken van de lokale kolom bevolkingszorg.

Opvang vluchtelingen en inzet overige actualiteiten
In 2023 hebben wij met betrekking tot de opvang van vluchtelingen in Nieuwegein de volgende activiteiten verricht:

• Het huisvesten van circa 280 Oekraïense ontheemden, zowel in de particuliere opvang als in gemeentelijke opvanglocaties.
• Het organiseren van crisis-noodopvang voor zo'n 90 vluchtelingen op een opvangschip.
• Voorbereidingen voor een mogelijk asielzoekerscentrum in Nieuwegein.